Wat veroorzaakt gaatjes in je kiezen
Gaatjes in je kiezen, ook wel tandcariës genoemd, zijn een veelvoorkomend tandheelkundig probleem. Maar hoe ontstaan ze eigenlijk? In deze blog duiken we dieper in de oorzaken van gaatjes en hoe je ze kunt voorkomen.
Wat zijn gaatjes?
Gaatjes zijn beschadigingen in het tandglazuur die ontstaan door bacteriën in de mond. Wanneer deze bacteriën suikers uit voedsel omzetten in zuren, tast dit het glazuur aan. Als dit proces lang genoeg doorgaat zonder in te grijpen, kan er een gat in de tand of kies ontstaan. Dit kan leiden tot pijn, infecties en uiteindelijk het verlies van de tand als het onbehandeld blijft.
Oorzaken van gaatjes
1. Slechte mondhygiëne
Een van de grootste oorzaken van gaatjes is een gebrekkige mondverzorging. Onvoldoende poetsen en flossen zorgt ervoor dat tandplak zich ophoopt, wat de kans op gaatjes vergroot. Tandplak is een kleverige laag van bacteriën en voedselresten die zich op je tanden vormt. Wanneer deze laag niet regelmatig wordt verwijderd, kunnen de bacteriën zuren produceren die het tandglazuur verzwakken en uiteindelijk leiden tot cariës.
Om dit te voorkomen, is het belangrijk om minimaal twee keer per dag je tanden te poetsen met fluoridetandpasta en dagelijks tussen je tanden te reinigen met floss of ragers. Het gebruik van een mondspoeling met fluoride kan extra bescherming bieden.
2. Suikerrijk en zuur voedsel
Voeding speelt een grote rol bij het ontstaan van gaatjes. Vooral suikerrijke en zure voedingsmiddelen zijn berucht. Bacteriën in de mond voeden zich met suikers en produceren zuren die het tandglazuur aantasten. Dit proces wordt demineralisatie genoemd. Wanneer er onvoldoende herstel plaatsvindt, ontstaan er gaatjes.
Voorbeelden van schadelijke voedingsmiddelen:
- Frisdranken en energiedrankjes
- Snoep, koekjes en chocolade
- Vruchtensappen en citrusvruchten
- Karamel en kleverige snoepjes
Om de schade te beperken, is het verstandig om suikers en zuren te vermijden en na het eten of drinken van dergelijke producten je mond goed te spoelen met water.
3. Te weinig speekselproductie
Speeksel speelt een belangrijke rol bij het neutraliseren van zuren en het wegspoelen van voedselresten in de mond. Een droge mond, veroorzaakt door bijvoorbeeld medicatiegebruik, roken of een medische aandoening, kan het risico op gaatjes verhogen. Speeksel bevat mineralen zoals calcium en fosfaat, die helpen bij het herstellen van beginnende schade aan het tandglazuur. Tips om de speekselproductie te stimuleren:
- Drink voldoende water gedurende de dag
- Kauw op suikervrije kauwgom
- Eet vezelrijk voedsel dat de speekselstroom stimuleert
- Vermijd overmatig alcohol- en cafeïnegebruik
4. Onregelmatig eten en snacken
Elke keer dat je eet of drinkt, wordt je mond blootgesteld aan zuren. Hoe vaker je eet, hoe vaker je tanden worden aangevallen door deze zuren. Vooral tussendoortjes kunnen schadelijk zijn, omdat je tanden dan minder de kans krijgen om te herstellen.
Om dit te beperken, is het verstandig om vaste eetmomenten aan te houden en het aantal snacks tussendoor te verminderen. Kies daarnaast voor gezonde snacks zoals noten, kaas of groenten, die minder impact hebben op je tandglazuur.
5. Gebrek aan fluoride
Fluoride is een mineraal dat het tandglazuur helpt versterken en beschermt tegen zuuraanvallen. Als je tandpasta of drinkwater weinig fluoride bevat, loop je een groter risico op gaatjes. Fluoride helpt bij het remineraliseren van het tandglazuur, wat betekent dat het beginnende schade kan herstellen voordat een echt gaatje ontstaat.
Zorg ervoor dat je een tandpasta gebruikt met fluoride en overweeg in overleg met je tandarts een extra fluoridebehandeling als je een verhoogd risico loopt op cariës.
Hoe kun je gaatjes voorkomen?
1. Goede mondverzorging
Een goede mondhygiëne is essentieel om gaatjes te voorkomen. Poets je tanden minstens twee keer per dag en vergeet niet om ook tussen je tanden schoon te maken met floss of tandenstokers. Gebruik een zachte tandenborstel om beschadiging van het tandglazuur te voorkomen.
2. Gezonde voedingskeuzes
Beperk je suiker- en zuurconsumptie en kies voor gezondere alternatieven zoals groente, noten en zuivelproducten. Water en melk zijn betere drankkeuzes dan frisdrank of vruchtensappen. Vermijd ook het eten van plakkerige voedingsmiddelen die moeilijk van de tanden te verwijderen zijn.
3. Regelmatig tandartsbezoek
Een halfjaarlijks bezoek aan de tandarts helpt om eventuele problemen vroegtijdig op te sporen. Een professionele gebitsreiniging kan tandplak en tandsteen verwijderen en zo het risico op gaatjes verkleinen. De tandarts kan ook advies geven over je poetsroutine en eventueel preventieve behandelingen zoals fluoridebehandelingen of sealants aanbevelen.
4. Fluoridegebruik
Zorg ervoor dat je een tandpasta gebruikt met fluoride. In sommige gevallen kan de tandarts een fluoridebehandeling aanbevelen voor extra bescherming. Dit kan vooral nuttig zijn voor kinderen en mensen met een verhoogd risico op cariës.
5. Speekselproductie stimuleren
Heb je vaak last van een droge mond? Drink voldoende water en kauw op suikervrije kauwgom om de speekselproductie te stimuleren. Eet vezelrijke voeding en vermijd roken, omdat dit de speekselproductie vermindert.
Gaatjes in je kiezen ontstaan door een combinatie van factoren, zoals slechte mondhygiëne, een suikerrijk dieet en onvoldoende speekselproductie. Gelukkig kun je met de juiste gewoontes en verzorging de kans op tandbederf aanzienlijk verkleinen. Door goed te poetsen, gezond te eten en regelmatig naar de tandarts te gaan, kun je je gebit gezond en sterk houden. Voorkomen is altijd beter dan genezen!
