ADHD en autisme: Neurodivergentie onder volwassenen

ADHD en autisme: Begrip voor neurodivergentie onder volwassenen

Neurodivergentie, een term die verwijst naar verschillen in de werking van het brein, omvat onder andere ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) en autisme. Deze neurodivergente kenmerken zijn niet alleen relevant in de kindertijd, maar ook in de volwassenheid. In deze blog bespreken we wat ADHD en autisme betekenen, hoe ze zich kunnen uiten bij volwassenen, en welke behandelmogelijkheden er zijn ter ondersteuning, zoals cognitieve gedragstherapie.

Wat is neurodivergentie?

Neurodivergentie is een overkoepelende term voor de diverse manieren waarop hersenen kunnen functioneren. Dit kan betrekking hebben op ADHD, autisme, dyslexie en andere neurologische verschillen. In tegenstelling tot het neurotypische brein, dat de norm vertegenwoordigt, laten neurodivergente hersenen andere patronen zien in denken, voelen en gedrag. Het begrip helpt om te erkennen dat diversiteit in cognitieve functies geen afwijking is, maar een natuurlijk onderdeel van de menselijke ervaring.

Wat is ADHD?

ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Het wordt gekenmerkt door symptomen zoals:

Moeite met concentreren
Hyperactiviteit
Impulsiviteit
Vergeetachtigheid

Bij volwassenen kan ADHD zich anders uiten dan bij kinderen. Volwassenen hebben bijvoorbeeld vaak last van rusteloosheid, moeite met het plannen van taken, of moeite om relaties te onderhouden. Er zijn ook varianten zoals ADD (Attention Deficit Disorder), waarbij de hyperactiviteit minder op de voorgrond staat, maar het gebrek aan concentratie juist meer prominent is.

Wat is autisme?

Autisme, ofwel autismespectrumstoornis (ASS), is een neurodivergente aandoening die invloed heeft op sociale interactie, communicatie en gedrag. Bij volwassenen kan autisme zich uiten in:

Moeite met sociale interacties
Voorkeur voor structuur en routines
Overgevoeligheid voor prikkels
Sterke focus op specifieke interesses

Hoewel de kenmerken per persoon sterk kunnen verschillen, is een gedeelde eigenschap vaak een intense aandacht voor details of specifieke interesses, gecombineerd met uitdagingen in het flexibel aanpassen aan nieuwe situaties.

ADHD en autisme: Overeenkomsten en verschillen

Hoewel ADHD en autisme aparte diagnoses zijn, vertonen ze vaak overlap in symptomen. Voorbeelden hiervan zijn:

Moeite met sociale interactie
Uitdagingen in concentratie
Gevoeligheid voor prikkels

De oorzaken van deze symptomen verschillen echter. Bij ADHD ligt de focus vaak op impulsiviteit en hyperactiviteit, terwijl autisme meer gekenmerkt wordt door rigiditeit en gevoeligheid voor overprikkeling. Het kan lastig zijn om de juiste diagnose te stellen, zeker wanneer beide aandoeningen tegelijkertijd voorkomen.

Behandeling van neurodivergentie: Cognitieve gedragstherapie

Een effectieve behandeling voor zowel ADHD als autisme is cognitieve gedragstherapie (CGT). Deze therapievorm richt zich op het aanpassen van negatieve denk- en gedragspatronen. Hieronder bespreken we de kernprincipes van CGT.

Wat is cognitieve gedragstherapie?

Cognitieve gedragstherapie combineert twee stromingen:

Cognitieve therapie: Hierbij ligt de nadruk op het herkennen en aanpassen van negatieve gedachtepatronen.
Gedragstherapie: Dit richt zich op het veranderen van problematisch gedrag door oefening en huiswerkopdrachten.

Door deze combinatie helpt CGT om emotionele klachten te verminderen en effectiever gedrag te ontwikkelen.

Hoe werkt CGT bij ADHD en autisme?

Bij ADHD kan CGT helpen om:

Impulsiviteit onder controle te krijgen
Structuur aan te brengen in het dagelijks leven
Plannen en organiseren te verbeteren

Bij autisme richt CGT zich vaak op:

Het omgaan met sociale situaties
Het verminderen van angst en stress
Het ontwikkelen van flexibiliteit in denken en doen

Voorbeelden uit de praktijk: Psycho Praktijk Leusden↗

Bij Psycho Praktijk Leusden wordt cognitieve gedragstherapie (CGT) op een praktische en persoonlijke manier toegepast.

Samen met een therapeut leert u bijvoorbeeld hoe u negatieve gedachten kunt ombuigen naar meer realistische en positieve gedachten. Als sociale situaties een uitdaging voor u zijn, kan een therapeut met u werken aan rollenspellen om uw communicatieve vaardigheden te verbeteren.

Daarnaast wordt er gebruikgemaakt van ademhalingstechnieken of mindfulness om beter om te gaan met overprikkeling. Voor mensen met ADHD kan het aanleren van planningstechnieken om taken overzichtelijk te houden een grote meerwaarde zijn.

Psycho Praktijk Leusden staat bekend om hun expertise in CGT, gecombineerd met een persoonlijke aanpak die aansluit op uw specifieke behoeften.

ADHD en autisme in het dagelijks leven

Voor volwassenen met ADHD en/of autisme kunnen dagelijkse taken een uitdaging zijn. Denk aan:

Moeite met deadlines halen op het werk
Uitputting door sociale verplichtingen
Problemen in relaties door miscommunicatie

Tips om hiermee om te gaan

Plan je dag: Gebruik een planner of app om structuur aan te brengen.
Creëer een rustige omgeving: Minimaliseer prikkels door uw werk- of leefomgeving overzichtelijk te houden.
Zoek ondersteuning: Praat met uw huisarts of een specialist voor advies en behandeling.

De Kracht van begrip: Behandeling van neurodivergentie

Neurodivergentie, waaronder ADHD en autisme, vraagt om begrip en maatwerk in behandeling. Cognitieve gedragstherapie biedt een effectieve manier om hiermee om te gaan, door zowel gedachten als gedrag positief te beïnvloeden.

Als u zich herkent in de beschreven symptomen, neem dan contact op met uw huisarts of een gespecialiseerde praktijk. Samen wordt er gewerkt aan een betere balans en kwaliteit van leven.